Kesik Kanatlı Kraliçeler - Sara George

Kitabın adı       :    Kesik Kanatlı Kraliçeler

Kitabın Yazarı :     Sara George;

Tercüme         :     Zeynep Ertan

Yayın Evi        :      Literatür Yayıncılık

 

Fransız Devrimi şimdiye kadar hiç böyle anlatılmadı. Arıların dünyasına ilgi duyan kör bir adam ve onun gözleri olan bir uşak, belki de bir mürit... Arı kovanının ruhunu anlamaya yönelik yapılan gözlemlerden, deneylerden yola çıkılarak yazılan bir günlüğün satır aralarına gizlenmiş aşk, iktidar oyunları va vahşet... 


Kesik Kanatlı Kraliçeler, Fransız Devrimi günlerinde halkla iktidar arasında yaşananlar, neredeyse aynı paralelde seyreden arılara ait gizemli, zaman zaman ürkütücü ve şaşırtıcı dünyadan yansıtılıyor.

Biri Fransa'nın diğeri oğulun, mutlak gücü elide tutan iki ana kraliçesi anlatılıyor bu romanda; elbette işçiler ve ölüme mahkûm erkekler de. Kraliçe arı oğula öncülük ediyor, Antionette Fransız Devrimi'ni ateşliyor; biri deney uğruna kanatlarından, diğeri sözleri yüzünden canından oluyor. Kanlı, uzun iktidar mücadelelerinin ortasında kalan zeki ve zalim kraliçelerin ne ilki ne de sonuncusu onlar; ölüme gönderilen kesik kanatlı kraliçeler yalnızca...  

The Encyclopaedia Britannica' adlı bir de eseri olan doğabilimci François Huber’in araştırmaları esas alınarak yazılan bu romanda onun yanına uşak olarak gelip zekası, çalışkanlığı ve gözlem gücüyle Huber’in asistanlığına kadar yükselip araştırmalarında pay sahibi olan genç François Burnens’in günlüğünden okuyoruz herşeyi.

Üç ana karakter var. Olayları kendi gözünden ve kaleminden anlatan François Burnens, gözleri görmeyen ünlü doğabilimci François Huber ve onun sadakatli fedakar ve güzel karısı Marie-Aimee. İlk anda büyük bir malikanede ünlü bir bilim adamına hizmet etme fikri Burnens’in yaşadığı küçük köydeki hayallerini aşsa da, hayatı okuma ve kendini aşma konusundaki hızlı ilerlemesi şahsi idealler ve hedefler koymasına kadar gidecek ve özsaygınlığını zedeleyecek bir takım olayların sinyal vermesiyle çok sevdiği ve saygı duyduğu efendisi François Huber’in yanından ayrılma kararına kadar varacak.

“Kesik Kanatlı Kraliçeler” tarihi roman kategorisinde değerlendiriliyor. 1789 Fransa devrimini, sıradan bir vatandaşın gazeteden okuduğu haberler ve onun gözünden yorumlarla izliyoruz. Dönemin karmaşık siyasi yapısına ilişkin kısa ve ansiklopedik bilgilerden fazla bir şey vermeyen Sara George’nin bu eseri için tarihi roman demek ona fazlaca teveccüh etmek olur. Tarih romanı meraklılarının benimle hemfikir olacağı gibi; bir devir anlatılırken o dönemin halk psikolojisi, içerden bakışlar ve sosyal yansımalarına çokça yer verilmesi gerekir. Romanı bitirdiğinizde okuduğunuz dönemle ilgili pek çok bilgi ve kanaate sahip olmanız sağlanmalıdır. Dönemlerin soğuk tarih sayfalarından edebiyat eserlerine dönüşmesinin çekiciliği buradadır. Kitabın arka kapağında yer alan ‘Fransız devrimi şimdiye kadar hiç böyle anlatılmadı’ tanımı oldukça abartılı duruyor bu meyanda.

‘Ekmek bulamıyorlarsa pasta yesinler’. Tarihçilere göre hiç söylemediği bu sözle bir devrimde pay sahibi olan Fransa’nın o dönemki Avusturyalı kraliçesi Marie Antoniette… Ne Fransa ona yar oldu, nede o Fransa’ya! Birbirlerini bir türlü sevemeyen iki farklı dünyaya sahip eşler gibi yaşadılar Marie ve Fransa. Fransadaki Avusturya karşıtlarının etkisiyle hep bir hatası kollanan bu tarihi kişili, başlı başına romanlara ve filmlere konu olacak kadar bol malzemeye sahip. Kitapta onun taşkın ve huzursuz ruhunu okuyabileceğimi düşünmüştüm. Zira Fransız devrimi deyince akla gelen ilk isim Marie’dir. Hayal kırıklığının bende yarattığı boşluğu kitabın diğer kadın karakteri Marie Huber’in sessiz fakat fırtınalara gebe gizemli dünyasının keşfiyle bir kenara atabildim. Bana göre romana hareket kazandıran, bu kadının sonlara doğru kendini gösteren küçük cesur manevraları oldu. Hani nerdeyse romanın başında çizdiği sadık, fedakar ve kanaatkar ideal eş portresini yerle bir edecek duygu taşmaları yaşamasa bir kadının nasıl olup da bu derece nesnel olabildiğine şaşırıp kalacağız.

Roman kurgusuz heyecansız ve hareketsiz bir çizgide gitse de sıkıcı değil. Belgesel izlemeyi ve bilimsel dergiler okumayı seven okuyucu tipi için son derece çekici sayılabilir. Arıların işlevsel anatomilerini, kusursuz çalışma programlarını ve katı kurallara sahip dünyasını tanıma fikri bu tür okuyucunun içini gıdıklamaya yeter elbette. Bilim adamlarının teknolojik imkanlardan yoksun yıllarda bir araştırma sonucu ortaya koyabilmek için ne denli büyük çaba ve zaman harcadıklarını görmek, şu anki pozisyonunda bulunan bilim dünyasının onlara neleri borçlu olduğunu düşünmeye sevk ediyor insanı.

Tarihte arılarla ilgili olarak ilk deneysel incelemeleri Aristo’nun yaptığı biliniyor. Ünlü filozof Aristo yaşamı boyunca doğada ki bir çok canlı üzerinde araştırmalar yaptı. Felsefik teorilerini çoğunlukla bu araştırmaların sonuçlarına dayandırdı.. Aristo 3 büyük yunan filozofundan biri olması dışında şimdiki pozitif bilimlerin bir çoğunun öncüsü ve isim babasıdır. Duyular dünyasını anlamak için onları tanıma işinden başlayan Aristo, insanlara tabiat olaylarını izleme ve düşünme konusunda rehberlik etmiştir. Sara Gerorge, tam da bu çizgide götürüyor romanı. Kör bir adamın ve onun eğitimsiz taşralı asistanının gözünden kainatın harikulade intizamı üzerine düşünme fırsatı veriyor okuyucuya.

Sara George nin Fransız devrimini anlatmak için bu küçük, mucizevi canlıları rastgele seçtiğini düşünmüyoruz tabi ki. Arı kovanı gibi kaoslu ve keşmekeş bir dönem yaşayan 1789 Fransa’sı daha iyi bir metaforla anlatılamazdı. Yaşaması için rakiplerini yok etmesi gerektiğini bilen ve bu güdüyle tüm acımasızlığını ortaya koyan kraliçe arı ve hegemonyasını ayakta tutabilmek uğruna binlerce insanın ölmesine neden olmaktan çekinmeyen antipatik kraliçe Marie Antoniette! Yaptığı deneyleri yorumlarıyla anlamlandıran François Burnens bu benzerliğe dikkat çekerken şöyle diyor; ‘ama karliçe arı işçilerini asla öldürmezdi. Bunun için Marie Antonietiye acımıyorum’

DİL-İ BİÇARE

ANLAT DİL-İ BİÇARE'DEN, 
SUN DA İÇSİN YAR ELİNDEN
YANİ HEP BİLİNEN,
ŞEYLERDEN OLSUN
SEN SÖYLE DEDE'NİN
"ZÜLFÜNDEDİR BAHT-I SİYAHIM" BESTESİNİ

MEVLANA'DAN

Hergün bir yerden göçmek, ne iyi,
Hergün bir yere konmak, ne güzel,
Bulanmadan, donmadan akmak, ne hoş,
Dünle beraber gitti. Cancağızım;
Ne kadar söz varsa düne ait,
Şimdi Yeni şeyler söylemek lazım...

NOKTA-I ESRAR

Kur’an’a İncil’e Zebur’a Tevrat’a
İman eden etmiş vahdet-i zata
Biri nefye memur biri ispata
“Lâ, illâ” da, “illâ, lâ” da olamaz
Seyrani